På terskelen til
kommerseiell produksjon

God smak, godt for helsa, godt for miljøet. Treng ein fleire grunnar? Invertapro vart starta for å utvikle sirkulærøkonomi. Me tek imot matvarer som er utgått på dato frå butikkar, saman med restprodukt frå matindustri. Så gjer me det om til eit trygt og næringsrikt fôr til larvane, som raskt dannar næringsrike protein og feittsyrer. Dette var hovudgrunnen til at me ville starta med larvar på Voss, men i tillegg ville det jo vore synd om ein ikkje fekk tak i gode, kortreiste insekt i Noreg.

Definitivt! Både opp gjennom historia, og i verden i dag, er det heilt vanleg å ete insekt. I vesten har me mista våre insektetande tradisjonar, men det betyr ikkje at dei ikkje har vore der. Aristoteles skreiv om det beste tidspunktet for å hauste sikadar – så dei skulle vere så smakfulle som råd. Det romerske aristokratiet fråtsa i billelarvar. I gamaltestamentet i bibelen vert alle oppmoda til å ete grashopper. Elles i verda er insekt utbreidd som matvare i både Latin-Amerika, Afrika og Asia – med lange tradisjonar. Det er anslått at om lag to milliardar menneske har insekt på dietten. Det er over ein ¼ av verdas befolkning. Så insekt er definitivt menneskemat, slik det også er for ei heil rekke andre pattedyr og primatar.

Larvar er heilt i særklasse når det kjem til berekraft, spesielt på grunn av det låge fotavtrykket dei har. Dette er ein av hovedgrunnane til at FN og EU seier larvar er mat for framtida. Samanlikna med 1 kg biff har 1 kg mjølmums berre 8 % så stort fôrbehov, berre 21 % av vatnbehovet, 5 % av arealbehovet og 16 % av drivhusgassutsleppet! I tillegg et larvane ressursar som i dag er ville gått til spille, og oppsirkulerer slik avfall til ein verdifull ressurs. Dessutan er larvane produserte i Noreg, og kortreist mat er ekstra berekraftig.

Larvane har ein nøtteaktig smak og ein sprø tekstur.

Å ete insekt kan påverke helsa positivt på fleire måtar. For det første er dei proppfulle av protein! Tørka larvar har 49 % protein. For det andre har det eit høgt innhald av ei rekke gunstige næringstoff, som B12, jern, sink, fiber, viktige aminosyrer, omega-3 og omega-6 og antioksidantar. For det tredje inneheld det eit fiber, kitin, som er prebiotisk, og altså med å oppretthalde ein gunstig bakterieflora i tarmane. Akkurat som plantefiber vert det ikkje fullt ut fordøydd av tarmen, men bidreg like fullt til å oppretthalde god tarmhelse.

Det er det. Før me lanserte vårt første produkt hadde me eit samarbeidsprosjekt med mattilsynet, for å etablerte rutinar og parameter som sørger for at maten er trygg. På europeisk nivå publiserte EFSA i 2015 sitt studie på risikoar, og fann at desse var tilsvarande produksjon av kjøt og fisk. Dette vart følgd opp av dokumentasjonskrav for å få godkjend ulike insektprodukt som ny mat. Det vert også følgd opp av bransjeorganisasjonen IPIFF, som stadig oppdaterer sin «Guide on Good Hygiene Practices», som både gir gode standarar prosedyrar, og innblikk i korleis unngå risiko, basert på oppdatert forsking og gjeldande reguleringar. Når det er sagt, kan insekt framkalle allergiske reaksjonar hjå enkelte med sjømatallergi, som også er nemnd under.

Larvane våre lever akkurat slik dei trivst best: tett saman, med yndlingsmaten sin og med optimal luftfuktigheit og temperatur. Når me haustar inn larvane vert dei avliva på den mest skånsomme måten, ved å gå i dvale når dei vert frosne ned.

Me mottek mat som er gått ut på dato i dagligvarehandel, i tillegg til restar frå ulike matprodusentar og matindustri. Så går dette gjennom ein prosess for å gjere det til stabilt og varig våtfôr. Dette gir me til larvane som frå før bur i kasser med restar frå kornproduksjon. Slik får me brukt ressursar som elles ville gått til spille – det er sirkulærøkonomi i praksis!

Kort sagt er det eit fiber – akkurat som cellulose. Kitin finst i det ytre skalet til insekta, og er i tillegg ein nøkkelkomponent i krepsdyr, blautdyr og sopp. Sjølv om det er eit nokså vanleg stoff, har det ein del fordeler når det kjem til mat. Akkurat som plantefiber (cellulose) vert ikkje kitinet fult ut fordøydd. Likevel har fiber viktige funksjonar i kroppen, og er ikkje noko ein skal unngå . Kitin er dessutan prebiotisk, og med å oppretthalde ein god bakterieflora i tarmane. Kitin har også ein del fordelar i gjødsel, som Invertapro produserer av det som blir igjen frå larveproduksjon.

Larvane blir hausta inn når dei er ca. 8 veker gamle. I løpet av denne tida veks dei frå små, usynlege egg til store, fine larvar.

Ja. Dei som er allergiske mot skaldyr eller midd, kan få allergiske reaksjonar av å ete insekt. Dette er fordi ein ofte reagerer på kitinet, som ein også finn i insekt. Difor merker me alle våre produkt med at nemnde allergikarar kan få reaksjonar.

Me utviklar matprodukt for at dei som vil ete larvar skal få sjansen til det. Difor vil det alltid vere svært tydeleg på emballasjen når eit produkt inneheld larvar. Larvar er eit premium produkt for dei som har lyst å ete det, og ikkje billigare enn andre matingrediensar, så det er ingen som har interesse av å prøve å snike det inn i ingredienslista. Det er heller ikkje eit tilsettingsstoff, så larvane har ikkje E-nummer. Artsnamn blir oppgitt i ingredienslista på både norsk og latin. Per dags dato får ein ikkje tak i insektprodukt i norske daglegvarekjeder.

Det blir opp til kvar enkelt å avgjere, for det er mange ulike grunnar til å vere vegetarianar. Dersom ein til dømes er veggis fordi fordi det er berekraftig, er det ikkje sikkert ein har noko imot å ete larvar. Kortreiste norskproduserte larvar, som et ressursar som elles hadde vorte matavfall, er noko av det mest berekraftige som finst.

Larvane er født og oppvekse på Voss. Kvar gong me haustar larvar, lèt me ca. 10 prosent av larvane gå vidare til puppestadiet, før dei blir biller. Billene legg egg, som blir nye larvar. Ei hobille legg i snitt ca. 300 egg.

Faktisk ikkje – men larvar som menneskemat er det som vekkjar mest nysgjerrigheit, og det er som menneskemat me vil få dei aller største klima- og miljøeffektane. Hovudmarknaden til Invertapro er produksjonsdyr som fjørfe, svin og laksefisk og fôr til kjæledyr. Invertapro og Larveriet er i pilotfase, og jobbar med å utvikle produkt for både menneske, kjæledyr og produksjonsdyr.